Arjan Dwarshuis is al zijn hele leven geobsedeerd door vogels en de natuur. Hij geeft lezingen en workshops over vogels kijken, schitterde in zijn documentaire Arjan’s Big year en hij schuift regelmatig aan bij diverse radio- en televisieprogramma’s. Van alle plekken op aarde waar hij heen heeft mogen reizen vindt hij het waddengebied één van de mooiste. In zijn nieuwste boek Zomergasten, doortrekkers en overwinteraars neemt hij de lezer mee op ontdekkingstocht door zijn favoriete natuurgebieden, de beste vogelkijkplekken en de verborgen parels van de Nederlandse wildernis. Dit keer geen filosofische levenslessen, maar leuke en belangrijke natuur gerelateerde levenslessen van Arjan Dwarshuis.

LES #1

GA EENS VOOR DAG EN DAUW NAAR BUITEN.

‘Ik zie om me heen heel vaak mensen die pas rond een uur of tien of elf in de ochtend naar buiten gaan om te wandelen met hun hond of kinderen. Er zijn maar weinig mensen die rond zes uur met zonsopkomst in het voorjaar de natuur in gaan. Dat is eigenlijk hartstikke zonde want rond die tijd is de natuur met afstand op z’n mooist en kom je echt tot rust, omdat je nog weinig mensen tegenkomt. De vogels zijn dan op hun actiefst en het vogel-ochtendconcert barst dan helemaal los. Ik hoop natuurlijk niet nu ik dit heb gezegd dat half Nederland straks om zes uur in de natuurgebieden rondloopt haha.’

LES #2:

KIJK EENS OMHOOG TIJDENS HET WANDELEN.

‘Als ik andere mensen zie wandelen valt het me op dat de meesten hun blikveld een beetje naar beneden hebben gericht. Mijn tip is daarom: kijk eens goed om je heen, dan gaat je heel veel meer opvallen. Als ik wandel kijk ik veel meer om me heen en naar boven naar de boomtoppen en het water. Als je eenmaal gewend bent om zo te kijken dan gaat je niet alleen veel meer opvallen in de natuur, maar eigenlijk overal. Als ik met vrienden door Amsterdam loop vallen mij bijvoorbeeld ook altijd rare dingen op. Iemand die iets geks doet voor een raam of een mooi sculptuur op de nok van een gebouw. Het is net als het lied van Ramses Shaffy Hoog Sammy kijk omhoog Sammy, dat is mijn advies.’

LES #3:

MAAK MEER GEBRUIK VAN JE OREN EN ANDERE ZINTUIGEN.

‘Een van de meest bizarre dingen die ik zie zijn mensen die met oortjes in door de natuur aan het hardlopen zijn. Tenzij ze mijn podcast aan het luisteren zijn natuurlijk. Met vogels kijken en natuur beleven zijn je oren echt belangrijk. Als je niet let op de geluiden in de natuur mis je heel erg veel. Dat is echt iets waar je je op kan trainen. Ik merk ook als ik met excursies bezig ben dat mensen aan me vragen: hoe zie je dat nou zo snel? Maar eigenlijk heb ik het dan allang eerder gehoord. Met name in het voorjaar hoor ik tweederde van wat ik waarneem eerst voordat ik het zie.’

LES #4:

WAARDEER DE NATUUR IN JE EIGEN ACHTERTUIN OF BALKON MEER.

‘Bijna alle natuurprogramma’s op televisie in Nederland gaan over natuurgebieden in het buitenland, de krokodillen in Afrika enzovoorts. Terwijl de Nederlandse natuur echt fascinerend is. Niet alleen in de Nederlandse natuurgebieden, maar ook de natuur in je eigen achtertuin of balkon. Ik heb vanaf mijn balkon in hartje Amsterdam al meer dan honderd verschillende vogelsoorten waargenomen. En als je gaat letten op insecten, planten, mossen en kevertjes in je eigen omgeving dan gaat er echt een wereld voor je open.’

LES #5:

LAAT KINDEREN DAARVAN MEEGENIETEN.

‘Ik ben er heel erg van overtuigd dat ieder kind een natuurliefhebber is en dat je daar als ouder heel weinig voor hoeft te doen om dat te stimuleren. Zet je kinderen in plaats van met een Ipad op de bank, met een emmertje en een schepnetje buiten in de tuin of in het park. Laat ze daar op ontdekkingstocht gaan en als ze vragen hebben leg ze dan meer uit over de natuur. Het is van cruciaal belang dat ouders en leraren kinderen op jonge leeftijd al enthousiast maken voor de natuur. We staan voor enorme uitdagingen met klimaatverandering en we willen graag dat volgende generaties een leefbare planeet hebben. Dan kunnen we natuurlijk beginnen met onze leefstijl, maar ook met uitleggen aan kinderen hoe boeiend en belangrijk de natuur is. Interesse worden gewekt voordat mensen er op latere leeftijd zorg aan gaan dragen. Ik heb heel vaak mensen op excursies meegemaakt die ongeveer mijn leeftijd hebben tussen de dertig en veertig met een drukke kantoorbaan. En die zeggen dan: was ik dit maar blijven doen, want ik hield als kind al zoveel van de natuur maar ik ben het uit het oog verloren.’

LES #6:

ZORG DAT JE JE LEEFOMGEVING AANTREKKELIJK MAAKT VOOR NATUUR EN DIEREN.

‘Een leefbare stedelijke omgeving is ook nog eens veel gezonder voor onszelf. Haal de tegels uit je tuin en laat het allemaal niet te netjes aangeharkt, maar bestrooi het met biologische kruidenmix en hang vogelhuisjes op. Dat is niet alleen heel goed voor de natuur, maar ook heel leuk. Niks is leuker dan al die beestjes in je tuin. Een studie (onder volwassen europeanen uit zevenentwintig landen) toonde aan dat het aantal vogelsoorten bij jou in de buurt correleert met je geluksgevoel. Ze hebben er zelfs een bedrag aan gehangen. Dertien vogels meer staat gelijk aan hetzelfde geluksgevoel als 120 euro extra bij je maandsalaris. Vogels en biodiversiteit maakt je gewoon echt gelukkiger. Het aantal stadsvogels is de afgelopen decennia met meer dan de helft afgenomen, dat laat zien dat het ook echt belangrijk is om beter voor de natuur te zorgen. Ook voor ons eigen geluk.’

LES #7:

GA EENS NAAR DE WADDEN.

‘Het meest bijzondere ecosysteem dat we hebben in Nederland. Als je daar nog niet bent geweest dan is dat gewoon echt doodzonde. Ik hoor wel eens van mensen dat ze naar Bonaire zijn geweest, maar nog nooit op Schiermonnikoog, Ameland of zelfs Texel. Zelf heb ik bijvoorbeeld ook de luxe gehad en ik ben heel bevoorrecht daarin dat ik over de hele wereld ben geweest om vogels te bekijken. Van de jungle in Papua Guinea tot aan de hoge Andes van Zuid-Amerika en het centraal Afrikaanse regenwoud. Maar een van de mooiste plekken op aarde vind ik het waddengebied en de stilte en de weidsheid daar. En de enorme veelzijdigheid van natuur. De Waddenzee is ook internationaal gezien het meest bijzondere wat we hebben in Nederland. Het is een van de belangrijkste schakels in de immigratieroutes van vogels. De getijdenwerking is echt wonderschoon. Als je waddengebied in je eigen huiskamer wilt ervaren raad ik je ook heel erg aan om de film Silence of the Tides te gaan bekijken. Die is echt schitterend. Zonder gesproken woord of muziek, puur met de geluiden van het wad, echt heel bijzonder.’